Walory przyrodnicze

Korzenna położona jest na terenie pogórza Rożnowsko-Ciężkowickiego. Obszarem najwyżej położonym w gminie jest wieś Mogilno (Jodłowa Góra) – ok. 700 m n.p.m., a najniżej – Wojnarowa (Równie) – 282 m n.p.m.

Jest to gmina typowo rolnicza. Spośród rolniczych terenów gminy wybija się wieś Bukowiec malowniczo położona wśród wzgórz, jarów, lasów pełnych runa leśnego i dzikiej zwierzyny. Osobliwością tutejszą jest Rezerwat Przyrody Nieożywionej Diable Skały. Utworzony został w 1953 roku, a jego powierzchnia wynosi 16,07 ha.

W przyszczytowej partii wzgórza położonego na północ od Bukowca znajduje się kilka skałek i ścian skalnych Budują je fliszowe utwory piaskowo – zlepieniowe należące do serii piaskowców ciężkowickich. Skałki są różnej wielkości i posiadają charakterystyczne kształty takie jak baszta, grzyb, ambony. Głazy te są możliwością dla miłośników wspinaczek. Pośród zboczy wzgórza znajduje się wylot jaskini zwanej Diablą Dziurą. Posiada ona około 320 m korytarzy. Jaskinie zamieszkuje największa w Polsce kolonia ginącego gatunku nietoperzy „podkowca małego”. W lasach tego regionu jest mnóstwo grzybów, lasy przyciągają również myśliwych w sezonie polowań oraz amatorów leśnych owoców.

Inną miejscowością posiadającą walory turystyczne jest Mogilno, w którym to znajduje się rezerwat leśny. Rezerwat ten ma powierzchnię 35,67 ha i został utworzony w 1963 roku. Położony jest on na stoku Góry Jodłowej na wysokości od 600 – 700 m n.p.m.. zaistniał dla ochrony cisów czyli gatunku drzewa chronionego. Na terenie rezerwatu rośnie około 800 okazów cisów, z których niektóre osiągają wysokość 9 m. 

Pozostałe wsie położone są na przyległych wzgórzach. Są to malownicze wsie, w których dominują wartkie rzeki i potoki. Doliny porastają lasy.

Na terenie Gminy Korzenna istnieją szlaki turystyczne:

–   Dalekobieżny szlak koloru niebieskiego prowadzący przez Tuchów, Ciężkowice, Gródek n/Dunajcem, Just do Limanowej. Na terenie gminy przebiega on przez wieś Bukowiec. Można stąd dojść do rezerwatu przyrody nieożywionej „Diable Skały”. Osobliwością rezerwatu  są skałki zbudowane z piaskowca ciężkowickiego, ukształtowane w fantastyczne formy. Najbardziej oryginalne z nich noszą nazwy: Grzyb, Diabeł i Kapa. Między skałkami znajduje się jaskinia „Salamandra”. Jest to jaskinia typu szczelinowego, zamieszkana przez dwa gatunki nietoperzy: nocka dużego i podkowca małego. Korytarze jaskini liczą łącznie 320 m długości. Jaskinia jest uważana za co do wielkości jaskinię piaskową w polskich Karpatach.

–     Szlak czerwony prowadzący z Bartkowej do Nowego Sącza na małym odcinku w pobliżu wsi Słowikowa przebiega granicą gmin Korzenna i Chełmiec. Wędrując nim można podziwiać panoramę Jeziora Rożnowskiego.

–    Szlak zielony prowadzący z Bobowej do Jamnej na odcinku pomiędzy Falkową a Bukowcem wiedzie razem ze szlakiem niebieskim, po czym na północ w kierunku Jamnej. Wieś ta znana jest z walk toczonych tu przez oddziały AK podczas II wojny światowej.

–      Szlak niebieski prowadzący z Nowego Sącza przez Ptaszkową i Kamianną do Krynicy (przystanek Kopciowa) również na małym odcinku przebiega granicą między gminami Korzenna i Grybów. Biegnie przez rezerwat cisów pod nazwą „Cisy w Mogilnie” na Jodłowej Górze (715 m n.p.m.), na północ od wsi Paszyn. W rezerwacie tym, wśród lasu jodłowego, rośnie kilkaset okazów cisów.

 

Cennymi zabytkami gminy są:

–   Zespół Kościoła parafialnego pod wezwaniem Nawiedzenia N.P. Marii w Lipnicy Wielkiej – Kościół ten pochodzi z 1359 roku i stanowi fundację króla Kazimierza Wielkiego.

–  Cerkiew w Bukowcu prezentująca budownictwo zachodnio-łemkowskie, pochodząca z 1805 roku. Przeniesiona była do Bukowca z Kamiannej, a następnie odbudowana jako Kościół.

–     Kościół oraz cmentarz parafialny w Jasiennej, a także kapliczki pochodzące z XIX wieku

–      Kościół parafialny w Mogilnie pochodzący z 1756 roku z epoki baroku.

–     Ośmioboczna kaplica cmentarna w Mogilnie, powstała w 1558 roku, która jest przykładem charakterystycznego dla renesansu typu architektonicznego.

–   Park w Lipnicy Wielkiej o powierzchni 1,50 ha. Posiada na swoim terenie dworek pochodzący z 1910 roku, otoczony drzewami. Obecnie znajduje się w nim Ośrodek Zdrowia.

  • Dworek w Korzennej z XIX wieku wraz z parkiem.

 

Pogórze Sądeckie stanowi część Pogórza Karpackiego – od rzeki Białej po granice lachów sądeckich, którą częściowo wyznacza Dunajec. Kultura ludowa pogórzan ma charakter przejściowy, łącząc cechy kultury góralskiej z elementami grup nizinnych. Badania tego obszaru wskazały również znacznie wpływy kultury lachów sądeckich. Wpływy te widoczne są w wielu dziedzinach, np. w: budownictwie, tradycyjnych ubiorach, gwarze, a także w muzyce i tańcach..

Badania folkloru przeprowadzono w miejscowościach leżących w środkowej części Pogórza Sądeckiego, mając na celu uchwycenie głównych cech charakterystycznych kultury ludowej tego obszaru.

Badanymi miejscowościami były: Lipnica Wielka, Bukowiec, Jasienna, Trzycież, Korzenna, Wojnarowa, Siołkowa i Krużlowa.

Ośrodkiem życia kulturalnego pogórzan sądeckich jest wieś Lipnica Wielka, leżąca w dolinie potoku Lipniczanka, należącego do zlewiska rzeki Białej. Jest to duża wieś, ciągnąca się na przestrzeni 7 km, posiadająca zabudowę łańcuchową z licznymi przysiółkami.

Jej mieszkańcy wykazują duże przywiązanie do przejawów tradycyjnej kultury. W Lipnicy Wielkiej od 1968r. działa zespół regionalny „Lipniczanie”. Skupia on zarówno starszych jak i młodzież, nie tylko z Lipnicy Wielkiej, ale i z okolicznych wsi i przysiółków. Programy zespołu składają się z pieśni, tańców i obrzędów tkwiących w tradycji pogórzan. Trzon zespołu stanowią mieszkańcy Lipnicy Wielkiej i najbliższych okolic.

Opracowanie na podstawie danych Urzędu Gminy w Korzennej